Ruszają pierwsze prace przy budowie skansenu w Branicach. Trwa grodzenie terenu. Jakie zabytkowe domy tam trafią?

Umowa na ogrodzenie terenu przyszłego Parku Edukacyjnego "Branice" została podpisana 23 stycznia. Obecnie można już dostrzec pierwsze efekty tych prac. W grudniu ubiegłego roku podpisano umowę na przeniesienie pierwszego zabytkowego budynku - drewnianego domu z lat 30. XX wieku z ulicy Przyszłości 3 w Krakowie (Chełm).

Przeniesienie domu na drugi koniec miasta, do Nowej Huty, będzie kosztowało prawie 1,4 mln złotych. Wykonawcą jest krakowska firma Karto, która ma doświadczenie w pracach z zabytkowymi budynkami drewnianymi. Zgodnie z umową, firma odpowiada za opracowanie dokumentacji oraz realizację prac: rozbiórki i translokacji zabytkowego drewnianego domu.

- Trwają prace uzgodnieniowe i projektowe, sama zaś rozbiórka chałupy z ul. Przyszłości 3 w Krakowie rozpocznie pod koniec trzeciego kwartału, a fizyczny etap translokacji na teren Parku Edukacyjnego "Branice" - pod koniec tego roku. Została już wykonana inwentaryzacja przy użyciu skanera 3D i ekspertyza techniczna. Aktualnie opracowywana jest dokumentacja projektowa niezbędna do rozpoczęcia procesu demontażu, prac konserwatorskich i późniejszej odbudowy - mówi Marcin Rybski, zastępca dyrektora Biura obsługi inwestora, współpracy i promocji w spółce Kraków Nowa Huta Przyszłości.

W Parku Edukacyjnym "Branice" znajdą się historyczne zabudowania dawnych podkrakowskich wsi, które pozwolą zachować dziedzictwo grupy etnograficznej Krakowiaków Zachodnich. Projekt realizowany jest przez Kraków Nowa Huta Przyszłości S.A.

- Wciąż poszukujemy kościoła, który spełniałby wymogi związane z translokacją na teren skansenu. Obecnie rozpoczyna się translokacja pierwszego obiektu z ul. Przyszłości 3, a kolejnym translokowanym na teren Parku Edukacyjnego "Branice" będzie chałupa zrębowa z dawnej wsi Pleszów (obecnie Nowa Huta) - informuje dyrektor Rybski.

Leszek Grabowski, społecznik i członek rady konsultacyjnej ds. Parku Edukacyjnego "Branice" przy prezydencie miasta, wyraża sceptycyzm co do realizacji projektu skansenu. "Jestem sceptyczny. Nie wiadomo, co stanie się po wyborach - idea skansenu może upaść. Gdyby tam już coś stało, istniało fizycznie, na ogrodzonym terenie, to by był jakiś argument za tym, żeby kontynuować. Ale jak się dopiero zaczyna ogradzać teren..." - mówi Grabowski.

- A do tego - jak można się brać za przenoszenie obiektów, skoro nie ma żadnej bazy?! Przecież gdzieś trzeba złożyć te elementy, przygotować teren, musi być jakieś zadaszenie - pod chmurką się tego nie położy. Powinna powstać hala, gdzie się te elementy poskłada, zakonserwuje. Na razie nie ma nic. Dopóki nie ma bazy, w której można by rzetelnie i zgodnie ze sztuką zabezpieczać i rekonstruować - to co tu mówić o przenoszeniu obiektów - dodaje Leszek Grabowski.

Grabowski przypomina, że według początkowych zapowiedzi, skansen miał być gotowy już w 2023 roku. Wskazuje, że dwa lata na przeniesienie domu z ul. Przyszłości 3 to zdecydowanie za dużo. Krytykuje również wybór domu do przeniesienia - według niego, powinno się zacząć od obiektów w gorszym stanie technicznym.

Spółka Kraków Nowa Huta Przyszłości w zeszłym roku zawarła osiem darowizn, które umożliwiły zdobycie nowych obiektów dla przyszłej ekspozycji skansenu, w tym dewocjonalii, oleodruków oraz sprzętów domowych i rolniczych. Wszystkie zebrane przedmioty są obecnie przechowywane i poddawane procesowi inwentaryzacji. Wśród nich, w specjalnie wyznaczonym magazynie, znajduje się już m.in. portret kobiety wiejskiej, oleodruk ukazujący Matkę Boską, drewniane skrzynie na zboże, maselnice oraz oleodruk Ecce Homo datowany na koniec XIX wieku. Od końca 2021 roku dla skansenu zdobyto łącznie ponad 500 przedmiotów, które zostały zainwentaryzowane, skatalogowane i zamieszczone w specjalnym magazynie. Pomimo że spółka KNHP nie przestaje gromadzić kolejnych eksponatów do skansenu, to w bieżącym roku ich zbiór jak na razie się nie zwiększył.

Powstający skansen stanowi element Centrum Rekreacji i Wypoczynku "Przylasek Rusiecki" - jednego z czterech (obok Parku Naukowo-Technologicznego "Branice", Centrum Logistyczno-Przemysłowego "Ruszcza" oraz Centrum Wielkoskalowych Plenerowych Wydarzeń Kulturalnych "Błonia 2.0") komponentów projektu strategicznego "Kraków - Nowa Huta Przyszłości". Koszt realizacji całego Parku Edukacyjnego "Branice" szacowany jest na niemal 60 mln złotych.

Chcemy żyć wolniej - ciekawa analiza